Artificial intelligence en mediawijsheid

dinsdag 23 mei 2023

Naar alle waarschijnlijkheid wordt digitale geletterdheid binnenkort verplicht in het onderwijs. Stilstaan bij de nieuwe technologische ontwikkelingen is dus belangrijk. Nieuwe technologieën kunnen uitgroeien tot een essentieel onderdeel van ons dagelijks leven. Denk bijvoorbeeld aan het internet. Belangrijk dus om leerlingen hierop goed voor te bereiden. Vooral in sociale media zien we steeds meer kunstmatige intelligentie. Maar denk ook aan de gevolgen van ChatGPT in het onderwijs.

Artificial intelligence

Artificial intelligence (AI), of kunstmatige intelligentie, normaliseert in een razend tempo en we krijgen er allemaal mee te maken. De impact van deze technologie wordt ook wel vergeleken met die van de verbrandingsmotor en drukkunst. AI is breed, maar wordt specifiek veel toegepast binnen de media die we gebruiken. Algoritmes op sociale media, chatbots en deepfakes. Hier is mediawijsheid en AI-wijsheid voor nodig. Hoe herken je AI? Hoe beïnvloedt het je? En hoe kun je het doorgronden of zelf maken?

Expertsessie

Tijdens een expertsessie in het museum ‘Beeld en Geluid’ kwamen experts op het gebied van AI en mediawijsheid samen. Ze onderzochten welke competenties nodig zijn in een mediasamenleving met AI. Wat moeten we kinderen én volwassenen leren om veilig en bewust met AI te leven?

AI in het onderwijs

Naast de vraag welke competenties we kinderen moeten leren, wordt er ook nagedacht over de inzet van AI in het onderwijs. Welke taken besteed je uit aan AI? Zou je bijvoorbeeld een robot inzetten om kinderen te helpen bij hun taalachterstand? Omdat AI nu eenmaal veel sneller en beter is in het verwerken van grote hoeveelheden data biedt het ook kansen. Hoe fijn zou het zijn als je als docent aan AI kunt vragen: wat moet ik herhalen van de stof van gisteren en welke leerlingen hebben extra aandacht nodig?

Onvermijdbaar

We kunnen niet ontkennen dat AI als technologie bestaat en zich ontzettend snel ontwikkelt. Verbieden is daarom lastig en misschien ook niet wenselijk. Het is mogelijk beter om leerlingen te leren het goed te gebruiken. En goed gebruiken betekent bijvoorbeeld dat je een AI chatbot de juist vraag stelt en het resultaat kritisch evalueert.

In dit interessante artikel van Netwerk Mediawijsheid leest u meer over dit onderwerp.

Kennisnet

Ook Kennisnet vertelt erover. Marleen van der Lubbe, programmamanager Onderwijsinspectie: ‘Een eerste grootschalig peilingsonderzoek over digitale geletterdheid is in 2022 uitgevoerd bij meer dan honderd basisscholen. Eind 2023 worden de bevindingen van het peilingsonderzoek gepubliceerd in een rapport. Dat rapport is vooral bedoeld voor onderzoekers en beleidsmakers, en moet een dialoog op gang brengen over de onderwijskwaliteit van digitale geletterdheid. ‘Zijn we tevreden over de competenties van de leerlingen? Wat vinden we van de aandacht voor dit leergebied in het onderwijs?’.

Speciaal onderwijs en voortgezet onderwijs

Plannen zijn er ook, onder andere om het po-peilingsonderzoek in de toekomst uit te breiden naar het speciaal basisonderwijs, en misschien ook naar het voortgezet onderwijs. ‘Zodra digitale geletterdheid onderdeel van de kerndoelen is, kunnen we er frequenter onderzoek naar gaan doen’, kondigt programmanager Van der Lubbe aan.